Gút (gout hay thống phong) là bệnh ro rối loạn chuyển hóa các nhân purin, có đặc điểm chính là tăng axit uric máu. Khi axit uric bị bão hòa ở dịch ngoài tế bào, sẽ gây lắng đọng các tinh thể monosodium urat ở các mô. Tùy theo vi tinh thể urat bị tích lũy ở mô nào mà bệnh biểu hiện bởi một hoặc nhiều triệu chứng lâm sàng như viêm khớp cấp hoặc mạn tính, xuất hiện hạt tophi ở mô mềm, bệnh thận do gút và sỏi tiết niệu… nhiều câu hỏi đặt ra hiện nay là cách chữa và điều trị gút như thế nào là hiệu quả nhất, để có cái nhìn đúng đắn hơn ta hãy cùng theo dõi bài viết này !

Hiện nay, chưa có một phương pháp trị bệnh gút nào có thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh gút mà chỉ có thể điều trị cơn gút cấp tính, dự phòng cơn gút tái phát và điều trị dự phòng các biến chứng do gút gây ra ở những bệnh nhân bị gút mạn tính.

1. Nguyên tắc điều trị bệnh gút (bệnh gout)

- Chống viêm khớp khi có cơn gút cấp (hoặc đợt cấp của gút mạn tính): thường dùng các thuốc chống viêm.

- Phòng cơn gút cấp tái phát, tránh chuyển thành mạn tính nếu ở giai đoạn đầu. Nếu ở giai đoạn mạn, điều trị các tổn thương ở giai đoạn này (hạt tophi, tổn thương khớp và thận do gút mạn tính): chế độ ăn uống, thuốc hạ axit uric nếu cần. Kiềm hóa nước tiểu nhằm tránh tạo sỏi thận. Ngoài ra cần lưu ý đến các vấn đề gây nên do hạt tophi, tổn thương khớp và thận ở giai đoạn gút mạn tính.

- Phòng cơn gút cấp tái phát: chế độ ăn uống, thuốc axit uric máu nếu cần. Kiềm hóa nước tiểu nhằm tránh tạo sỏi thận. Ngoài ra cần lưu ý đến các vấn đề gây nên do hạt tophi, tổn thương khớp và thận ở giai đoạn gút mạn tính.

 2. Điều trị cơn gút (gout) cấp tính

Thuốc điều trị cơn gút cấp thường dùng là colchicin. Ngoài ra tùy từng mức độ nặng nhẹ của bệnh, cũng như tùy từng thể trạng của bệnh nhân và các bệnh lý đi kèm như bệnh thận, bệnh đau dạ dày tá tràng mà có thể dùng thêm hoặc thay thế bằng thuốc chống viêm không steroid, thuốc corticoid.

- Colchicin là một trong những thuốc đầu tay trong điều trị cơn gút cấp tính. Thuốc có tác dụng giảm đau nhanh trong vòng 48h. Tuy nhiên thường gây cho bệnh nhân những cảm giác buồn nôn, tiêu chảy. Vì vậy, khi dùng thuốc thường phải dùng kèm với thuốc giảm nhu động kết hợp để điều trị gút hiệu quả.

Ngoài tác dụng chống viêm, colchicin còn được coi là một test quan trọng giúp chẩn đoán gút mặc dù colchicin không làm thay đổi được nồng độ axit uric máu.

- Thuốc chống viêm không steroid là nhóm thuốc có tác dụng chống viêm khá hiệu quả trong cơn gút cấp tính. Hiệu quả tốt, song tác dụng phụ nhiều và trầm trọng (nhất là đối với tiêu hóa, thận…), do đó khi sử dụng phải rất lưu ý tới các chống chỉ định của nhóm thuốc. Nhóm thuốc này thường được chỉ định khi bệnh nhân không đáp ứng với colchicin, hoặc dùng kết hợp với colchicin trong trường hợp bệnh nhân có ngưỡng đau quá cao.

- Nhóm thuốc corticoid: trong một số trường hợp đặc biệt, với mục đích điều trị cơn gout cấp có thể sử dụng corticoid đường uống ngắn ngày hoặc đường tiêm nội khớp. Nhưng do thuốc có nhiều tác dụng phụ và do tình trạng lạm dụng thuốc ở nước ta nên thuốc này không được khuyến khích sử dụng để điều trị bệnh gút.

3. Điều trị dự phòng cơn gút (gout) cấp tái phát

Mục tiêu điều trị dự phòng cơn gút cấp là giảm axit uric máu, hạn chế sự lắng đọng urat trong mô và tổ chức từ đó hạn chế được các cơn gút tái phát và ngăn ngừa hình thành gout mạn tính.

- Áp dụng chế độ ăn uống, sinh hoạt phù hợp: kiêng thức ăn chứa nhiều purin (thịt có màu đỏ, phủ tạng động vật, hải sản…), kiêng uống rượu bia, tránh thức uống như trà, cà phê. Tránh lao động quá mức, tránh các yếu tố khởi phát cơn gút như chấn thương…

- Giảm cân để trọng lượng cơ thể đạt ở mức sinh lý.

- Cố gắng từ bỏ mọi thuốc có thể làm tăng axit uric máu: thuốc lợi tiểu…

- Khi cần phải phẫu thuật hoặc mắc một bệnh toàn thân nào đó, phải chú ý theo dõi axit uric axit uric máu để điều chỉnh kịp thời.

- Tránh sỏi thận:

+ Kiềm hóa nước tiểu: sử dụng các loại nước khoáng có kiềm hoặc nước kiềm natri bicarbonate 1,4%: (uống khoảng 250 – 500 ml mỗi ngày, chia 4 lần trong ngày).

+ Tăng lượng nước tiểu: uống đủ nước (nếu không có chống chỉ định) nhằm mục đích khống chế lượng axit uric niệu không vượt quá 400 mg/l mỗi ngày (mỗi ngày khoảng 2 lít nước tiểu).

4. Điều trị gút (gout) mạn tính

Mục tiêu điều trị bệnh gút, đặc biệt gút mạn tính là điaxitaxi hạ axit uric máu để tránh biến chứng suy thận mạn. Thường sử dụng nhóm  thuốc ức chế tổng hợp axit uric và có thể kết hợp dùng thêm colchicin tùy theo trường hợp. Có thể sử dụng thuốc chống viêm không steroid cho những bệnh nhân viêm khớp còn đang tiến triển.

Nếu có tổn thương thận phải chú ý đến tình trạng nhiễm khuẩn (viêm thận kẽ), tình trạng suy thận tiềm tàng, cao huyết áp, sỏi thận,... tiên lượng của bệnh gút tùy thuộc vào mức độ tổn thương thận. Một số u cục (tôphi) quá to cản trở vận động có thể chỉ định phẫu thuật cắt bỏ (tôphi ở ngón chân cái không đi giày được, ở khuỷ tay khó mặc áo,...).

Bích Liên